Mijnheer de voorzitter, leden van het college van B&W, collega-raadsleden, inwoners van Wijdemeren en de aanwezige pers,
Vandaag bespreken wij de Kadernota 2020, het document dat de basis vormt voor de beleidsbegroting 2020 die we aan het einde van dit jaar gaan bespreken..
Voorzitter, het huidige College van B&W is nu ongeveer een jaar aan de slag. Een goede periode om een soort tussenstand op te maken waarbij wij ons natuurlijk realiseren dat je na 1 jaar nog geen wonderen kunt verwachten.
Normaliter zou je natuurlijk het bestuursakkoord 2018-2022 van het College als basis gebruiken voor de beoordeling van de daadkracht van het College. Wat is daar ondertussen van gerealiseerd ? Maar dat bestuursakkoord is uiterst dun en was destijds bedoeld on de zaken vast te leggen waarover een verschil van mening. was. Al het andere, daar is schijnbaar geen meningsverschil over.
In de dagelijkse praktijk zien wij echter regelmatig dat de coalitie het oneens is over een onderwerp. En dan kijken wij als fractie snel in het bestuursakkoord en dan staat dat toch niet beschreven. Denk aan de vervroegde evaluatie van het bomenbeleidsplan. Het laten wapperen van de regenboogvlag als reactie op de Nashville-verklaring.. Het schrappen van LV3 als mogelijke nieuwe vaarverbinding in de Loosdrechtse Plassen.
Het bestuursakkoord als basis nemen voor de tussenevaluatie., dat wordt hem dus niet. Daarom zullen wij als fractie PvdA / Groen Links net zoals in de afgelopen jaren korte beschouwingen houden over een aantal thema’s uit de Kadernota. Thema’s die van groot belang zijn voor onze fractie. En dan geven wij direct aan hoe het College het op die onderwerpen volgens ons doet.
De thema’s bevatten ook een aantal vragen aan het College van B&W.
- Ambitie
Voorzitter, waar staat deze gemeente, dit College voor ? Wat zijn nu eigenlijk de ambities van Wijdemeren ? Dit College doet van alles, maar maakt geen echte keuzes. Is toerisme echt een speerpunt ? Maar waar blijkt dat dan uit ?
Uit het verlagen van de reserve Recreatie en Toerisme met 50.000 euro ? We doen een beetje aan cultuur, een beetje aan duurzaamheid, een beetje aan bouwen, een beetje aan de her-plant van bomen. Et cetera .
De zogenaamde ruimte scheppende maatregelen in de Kadernota zijn aframingen van bestaande reserves en voorzieningen. Zelfs de reserve sociaal domein komt aan de beurt. Je moet maar ‘durven’, op het moment dat het hele land klaagt over financiële tekorten op sociaal terrein.
Het College schraapt liever dan dat het inhoudelijke keuzes maakt. De Kadernota 2020 is volgens ons een Kadernota met voornamelijk financiële kaders. Zonder inhoudelijke scenario’s waaruit gekozen kan worden. Inhoudelijk flets en dus teleurstellend.
We herhalen was we vorig jaar al zeiden: er is in Wijdemeren ook helemaal geen geld voor echte ambities. We steken zo veel in de versterking van het ambtelijk apparaat dat er nauwelijks geld over blijft voor nieuw beleid. Dat is de prijs van zelfstandigheid . Een, naar onze mening, hoge prijs.
- Bestuurskracht
Voorzitter, eind 2018 heeft de provincie Noord Holland besloten de procedure voor een fusie tussen onder andere de gemeente Hilversum en de gemeente Wijdemeren te stoppen. En daar waar bij sommige partijen de vlag in top ging, ging die bij de PvdA/Groen Links half stok. Immers, Wijdemeren , en ook de regio Gooi- en Vechtstreek, heeft een bestuurskrachtprobleem, en dat wordt nu niet opgelost.
Wij maken ons als fractie zorgen over de kwaliteit en de kosten van de dienstverlening aan onze inwoners. Daar is niets PvdA/Groen Links-achtigs aan. Onze lokale lasten behoren tot de hoogste van Nederland. En de ambtelijke capaciteit is onvoldoende waardoor we genoodzaakt zijn veel geld in de ambtelijke organisatie te steken.
Volgens het rapport van Rijnconsult uit 2017 moeten we eerst de basis op orde krijgen en dan een noodzakelijke vervolgstap maken. Met als 3 mogelijke scenario’s fusie, regie-gemeente of uitvoeringsgemeente. Wij hebben als fractie veel waardering voor de wijze waarop er thans gewerkt wordt om die basis op orde te krijgen. Maar ondertussen dienen zich nieuwe en grote taken aan, zoals de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2021. En blijken bestaande taken zoals het grondbeleid ons boven de pet te zijn gegroeid.
Vraag: wat is nu die door Rijnconsult geadviseerde vervolgstap ? Geen vervolgstap maken is niet in het belang van de inwoners en zeker niet in dat van onze medewerkers. En bovendien erg kostbaar, wij komen daar later op terug.
Pappen en nathouden, dat is wat deze gemeente doet. Meebewegen op de hoop dat we in onze regio nu ineens allemaal wel met elkaar willen gaan samenwerken daar waar dat de afgelopen 25 jaar niet het geval was. En dan begint die bejubelde ambtelijke fusie-organisatie uit Blaricum, Eemnes en Laren ook nog eens te piepen en te kraken.
Wij zijn benieuwd naar het onderzoek naar een ‘toekomstbestendige huisvesting’ voor de gemeente. Nu we in 2028 tot 1 gemeente gaan komen in de regio Gooi en Vechtstreek lijkt het ons als fractie verstandig voor die laatste 9 jaar het huidige pand goed op te knappen.
- Wonen
Mijnheer de voorzitter, een paar opmerkingen over wonen.
Het is goed dat er gebouwd wordt in Wijdemeren, maar van pakhuizen van 8 ton op de Porseleinhaven gaat ons groen-rode hart niet sneller kloppen. Het woonruimte-behoefteonderzoek van de gemeente Wijdemeren toont immers overduidelijk de noodzaak aan van extra woningen in het goedkope en middensegment. Wij willen juist initiatieven als de Tiny Houses aan de Dennenlaan en wij willen graag sociale woningbouw in Ter Sype en op het Achtererf.
Goed dat er een kansenkaart komt met mogelijke bouwlocaties. Wat jammer dat het College krampachtig vast houdt aan het bouwplan in Nederhorst Noord dat naar onze mening onhaalbaar is nu dit gebied aangewezen is als beschermd vogelweidegebied.
Misschien is het dit College ontgaan, maar zowel Groen Links als de PvdA komen in het College van Gedeputeerde Staten van Noord Holland. Advies onzerzijds: werk dan ook lokaal met ons samen. Stuur niet van die rare brieven aan de provinciale formateur buiten ons om over een pilot in de polder. Steek daadwerkelijk een hand uit naar de oppositie. En ligt er dan een concreet plan voor sociale woningbouw aan het Ankeveense Pad in Nederhorst dan is het College zo passief dat het bijbehorende stuk grond ondertussen verkocht is aan een private stichting. Weg plan, ongetwijfeld tot grote opluchting van een deel van de coalitie.
Vraag aan het College: ? Wat is de stand van zaken van de plannen Ter Sype en Nederhorst Noord ?
- Dorpenbeleid
Wij zijn als fractie PvdA/Groen Links altijd voorstander geweest van een dorpenbeleid op het moment dat wij onderdeel worden van een grotere gemeente, b.v. Hilversum. Omdat dan een grotere afstand ontstaat, letterlijk en figuurlijk, tussen het bestuur, de gemeenteraad en de kernen.
Maar nu dat van tafel is zien wij het nut en noodzaak van een dergelijk beleid niet meer in. Die kernen redden zichzelf wel. Die hebben geen extra ambtenaren nodig. De Gele Brug in Ankeveeen is er gekomen zonder dorpenbeleid. Op welke vraag het dorpenbeleid een antwoord is is ons niet duidelijk. Dit College steekt 120.000 euro in dorpenbeleid en dat is veel meer dan er aan duurzaamheid wordt besteed. Het is duidelijk waar de prioriteit ligt Advies aan het College: stop hier mee. Er zijn belangrijkere zaken om tijd en geld aan te besteden.
- Duurzaamheid
Voorzitter, iedereen in Nederland en Wijdemeren heeft recht op zijn eigen mening over het klimaat in deze wereld. Ook de klimaat-ontkenners en klimaatsceptici die van mening zijn dat het allemaal wel mee valt en dat al die milieumaatregelen niet nodig zijn. Wij hebben als fractie PvdA/ Groen Links geen glazen bol nodig om te zien dat, als gevolg van de opwarming van de aarde, de zomers heter en droger worden, de winters minder koud, de regenbuien steeds heftiger worden en dat het aantal overstromingen derhalve toeneemt. De Nederlandse schadeverzekeraars gaan hun premies verhogen omdat het aantal schades als gevolg van regen of hagel met 20% is gestegen. De biodiversiteit , waaronder het aantal insecten .neemt schrikbarend af. Wij maken ons grote zorgen. En wat zijn wij dus blij met al die jonge mensen die demonstreren voor een beter klimaat, Zij, onze kinderen, krijgen immers te maken met ons passief gedrag op dit terrein.
Het is niet leuk om te horen, maar de huidige situatie is het gevolg van menselijk gedrag. En dat gedrag zullen we dus moeten aanpassen. En ondertussen is er veel geld nodig om maatregelen te nemen die nu al nodig zijn, met name de energietransitie en de klimaat-adaptie.
Er is een Wijdemeerse duurzaamheidsagenda, met mooie ambities, en wij hebben geen enkele twijfel over het groene hart van onze portefeuillehouder. maar zijn portemonnee bevat volstrekt onvoldoende financiële middelen. Dat beetje reserve wat er was wordt al weer opgemaakt zodat slechts 25.000 euro over blijft. Een druppel op een letterlijk zeer gloeiende plaat.
En maken we recent dan eens een raads-brede motie over zonnepanelen dan wordt die door de 4 coalitiepartijen op het laatste moment van tafel gehaald. Een democratische aanfluiting.
- Het sociaal domein
Voorzitter, na een roerige invoeringsperiode begint het sociaal domein zich nu uit te kristalliseren. Goed dat de wethouder er in geslaagd is de wachtlijsten in de WMO weg te werken. Maar we zijn nog steeds in afwachting van een monitor die ons als Raad een beeld geeft over hoe het nu daadwerkelijk gaat. Gemeenten in Nederland piepen en knarsen bij de uitvoering van de nieuwe taken op het sociale terrein. Sommige gemeenten hebben forse tekorten op de budgetten voor de jeugdzorg. Met als gebruikelijke reactie dat er meer Rijksgeld voor beschikbaar komt. Maar is dat wel de oplossing ? Volgens ons is een herbezinning op de uitgangspunten van de transitie noodzakelijk. Waarom stijgt die vraag naar jeugdzorg zo enorm ? Moeten we wel steeds aanbesteden ? Wat doet dit met medewerkers van organisaties in de zorg? We hebben vorig jaar om die evaluatie gevraagd maar dat is niet gehonoreerd. We zullen geen tweede poging wagen, maar de noodzaak blijft overeind. Veel deskundigen maken zich zorgen over het stelsel van de jeugdzorg. Met name de specialistische zorg is ernstig in de knel gekomen.
We zijn trots op het minimabeleid van onze gemeente en zijn benieuwd hoe de gemeente inhoud gaat geven aan de nieuwe taken op het gebied van de inburgering.
Vragen aan de wethouder: hoe zat het ook al weer met die toegezegde monitor sociaal domein ? Heeft u al resultaten van het cliënt-tevredenheidsonderzoek onder bijstandsgerechtigden ? En bent u met ons van mening dat het goed is naar de uitgangspunten te kijken die ten grondslag lagen aan de transities in het sociaal domein ?
- Cultuur
Het woord ‘cultuur’ komt in de Kadernota nauwelijks voor. Het extra ter beschikking gestelde geld zou in 2019 aan een cultuurweek worden besteed en is teruggebracht tot een weekend. In dit College heeft cultuur geen prioriteit hetgeen wij zeer betreuren.
- De Omgevingswet
Deze nieuwe wet treedt in 2021, over 1,5 jaar, in werking en geeft een geheel nieuw kader aan de inrichting van het fysieke domein In Nederland. Zoals wij als fractie al eerder hebben aangegeven voelen wij ons niet ‘aangehaakt’ bij de invoering van deze wet. We worden nauwelijks geïnformeerd over wat er gebeurt c.q. moet gebeuren en onze betrokkenheid is tot 2 discussieavonden beperkt gebleven. Hoezo, de Raad is aan zet ?
Daarnaast zijn wij geen fan van de Omgevingswet. In de basis gaat deze wet er van uit dat de markt en de mensen het beste weten wat er in de fysieke omgeving moet gebeuren. Als de initiatiefnemer maar overleg voert met de omwonenden komt het volgens de Omgevingswet wel goed. Maar wij als volksvertegenwoordiger hebben de taak om te letten op het algemeen belang.Wie beschermt dan de natuur ? Wie zorgt voor sociale woningbouw ? Wie zorgt voor klimaat-adaptieve maatregelen ? Kortom, de overheid is nog steeds heel hard nodig.
Nogmaals vragen wij aan het College om een goed invoeringsplan en om discussies over de inhoudelijke uitgangspunten van de Omgevingswet in Wijdemeren. Het is de hoogste tijd.
- Financiën
Ja, het staat er echt, in het raadsvoorstel bij de Kadernota. “Het begrotingsevenwicht is fragiel”. Nog maar 6 maanden geleden, bij de bespreking van de programmabegroting 2019-2022, sprak datzelfde College nog van een rooskleurige begroting. Het kan verkeren. Dat wij als complete oppositie toen al aangaven dat die financiële positie veel minder goed is kon er toen bij de coalitie niet in. En toen wisten we nog niet hoe groot het tekort was op de grondexploitaties van Porseleinhaven en Nedervecht. Dat weten we nu wel. En ook dat die risico’s nog kunnen oplopen. En er zijn nog andere financiële risico’s, zoals de kosten van het sociaal domein, de invoering van de Omgevingswet, de regionale energie-strategie en de bouw van 3 integrale kind centra.
Het begrotingsevenwicht is volgens ons zeer fragiel. Potjes worden leeggehaald om nog een beetje nieuw beleid te kunnen financieren.
Vragen: wat maakt dat het College van B&W binnen 6 maanden de overstap maakt van een rooskleurige financieel beeld maar een fragiel begrotingsevenwicht ? En waarom heeft het College er niet voor gekozen om de OZB te verhogen om een klein beetje financiële armslag te krijgen ?
Wij zijn zeer benieuwd hoe de volgende brief van de provincie Noord Holland over de financiële positie van Wijdemeren er uit ziet. Wij zijn benieuwd naar het algemeen vermogen dat volgens de Voorjaarsnota in 2019 zakt naar 3,9 miljoen euro. We zien uit naar de risico-paragraaf bij de begroting 2020.
Mijnheer de voorzitter, ik ga afsluiten.
De Kadernota is een belangrijk moment om de 2 kernbegrippen van onze partijen, te weten ‘sociaal’ en ‘duurzaam’ , onder de aandacht te blijven brengen. Ze zijn, meer dan ooit, nodig in de neoliberale samenleving waarin wij momenteel leven. De samenleving waarin geluk en pech het gevolg lijkt te zijn van persoonlijke keuzes. “Eigen schuld, dikke bult”, en dan moet je het ook maar zelf oplossen.
Wij willen een samenleving met aandacht voor elkaar en voor onze planeet. Wij voelen een enorme onmacht bij het gebrek aan budget voor duurzaamheid terwijl er zo veel geld nodig is. Derhalve zullen wij een amendement indienen om de 120.000 euro voor het dorpenbeleid over te hevelen naar het duurzaamheidsbeleid.
Ook zullen wij een amendement indienen voor het verhogen van het budget van de Rekenkamercommissie. Dat budget is nu volstrekt onvoldoende en het extra geld maakt een herstart mogelijk. Het gedoe met de grondexploitaties van Nedervecht en Porseleinhaven is wat ons betreft een mooi eerste onderzoeksobject voor de nieuwe Rekenkamer, met als onderlegger het onderzoek van bureau Metamoor.
Tenslotte willen vanaf deze plaats al onze ambtenaren heel hartelijk bedanken voor hun enorme inzet voor onze gemeente Wijdemeren. In november 2018 hebben wij een motie ingediend om hun opleidingsbudget te verhogen tot 2%, Die motie was volgens de coalitie overbodig. En nu komt het College, 6 maanden na dato , met het voorstel om dat te verhogen tot 1,5 %. Het kan verkeren. Wij ondersteunen dit voorstel uiteraard zeer.
Ik dank u voor uw aandacht.
Stan Poels en Sandra van Rijkom /Fractie PvdA/ Groen Links, gemeente Wijdemeren, juni 2019