fractie PvdA / Groen Links
Mevrouw de voorzitter, leden van het college van B&W, collega-raadsleden, inwoners van Wijdemeren en de aanwezige pers,
Vandaag de algemene beschouwingen bij de begroting 2022. Omdat het College er voor gekozen heeft dit jaar geen Kadernota te maken zijn de beschouwingen weer ‘ouderwets’ aan het einde van het jaar.
Dit is de laatste begroting van dit College. Na de gemeenteraadsverkiezingen van maart komend jaar treedt er een nieuw College aan. Die zal met deze nieuwe begroting aan de slag gaan.
Wij zullen net zoals in de afgelopen jaren korte beschouwingen houden over een aantal thema’s uit de begroting . Thema’s die van groot belang zijn voor onze fractie.
De thema’s bevatten ook een aantal vragen aan het College van B&W.
- Ambities
Voorzitter, wat waren nu eigenlijk de ambities van dit College? Het bestuursakkoord 2018-2022 was al niet erg ambitieus, maar door de financiële en personele problemen die zich met name in 2020 en 2021 hebben voorgedaan is het College in mei van dit jaar verder gaan snijden in die ambities. Geen evaluatie van de APV. Geen visie maatschappelijk vastgoed. Geen evaluatie van het bestaande duurzaamheidsbeleid en geen voorbereiding van de nieuwe duurzaamheidagenda. Geen Kadernota. En ondertussen gaat de vaarverbinding Oostelijke Vechtplassen niet door en het bouwplan Zuidsingel fase 8 ook niet. En het bouwplan Nederhorst-Noord, voorspellen wij, gaat ook niet door.
Het College doet enorm zijn best om deze gemeente draaiend te houden, met een heel laag ambitieniveau. Vooral de kerntaken. In de begroting 2022 wordt meer dan een miljoen euro uitgetrokken voor versterking van de bedrijfsvoering, Want die is nog steeds niet op orde. Natuurlijk, corona heeft een grote wissel getrokken op onze gemeente.
Maar onze inwoners, ondernemingen en verenigingen verdienen meer dan ze nu krijgen geboden. Zij verdienen een gemeente met ambities en lef. Niet een gemeente die ‘overleven’ als ultieme doelstelling heeft. Wij komen daar later nog op terug.
- De Omgevingswet
Deze nieuwe wet treedt medio 2022 in werking, als die niet voor de zoveelste keer wordt uitgesteld. De Omgevingswet geeft een geheel nieuw kader aan de inrichting van het fysieke domein In Nederland. Wij zijn geen fan van de Omgevingswet. In de basis gaat deze wet er van uit dat de markt en de inwoners het beste weten wat er in de fysieke omgeving moet gebeuren. Enigszins gechargeerd: Als de initiatiefnemer maar overleg voert met de omwonenden komt het volgens de Omgevingswet wel goed. Maar wij maken ons daarbij zorgen over de bescherming van de natuur en het landschap.
Onlangs heeft de gemeenteraad de Omgevingsvisie Wijdemeren 2040 vastgesteld. Een visie met 3 kernopgaven. Waarin alles wordt opengelaten. Waarin geen keuzes worden gemaakt. Alsof alles mogelijk is. Terwijl het grootste gedeelte van Wijdemeren uit beschermd natuurgebied bestaat. Er is volgens ons maar 1 kernopgave: het behoud van natuur, het beschermen van ons prachtige landschap en de bevordering van biodiversiteit. En daarbinnen is nog van alles mogelijk op het gebied van woningbouw, en ook voor onze ondernemers. Maar met een duidelijk toetsingskader, en die ontbreekt nu.
- Wonen
Voorzitter, er is grote overeenstemming in onze gemeenteraad over het tekort aan woningen in onze gemeente. En dat dat tekort vooral zit in de sociale woningbouw (huur en koop) en in het middensegment. Maar over de vraag hoe we daar komen is veel minder overeenstemming. Grote bouwplanen als Zuidsingel fase 8 en Nederhorst Noord betekenen een aantasting van natuur en landschap en daar zijn wij dus geen voorstander van. Wij zijn als fractie PvdA/Groen Links voorstander van inbreidingslocaties zoals de Elbert Mooijlaan en het Achtererf. Van plannen zoals bij het Laantje 3/4 maar dan minder volumineus. En als de gemeente zelf grondeigenaar is, dan zijn wij voor 100% sociale woningbouw. Dus niet die gekunstelde samenhang tussen de 3 kansrijke locaties uit de Kansenkaart. Wat ons betreft: 3 maal 100% sociale woningbouw aan de Molenmeent, Kininelaantje en Anton Smeerdijkgaarde. Wij zijn voor het bouwplan Groenwoud/VLEK omdat dit de sanering van de voormalige vuilnisstort in de polder van Kortenhoef mogelijk maakt. En wij zijn ook voor het bouwplan Ter Sype.
College, ga door met projecten zoals de Tiny Houses. Ook in Ankeveen. Durf plannen aan te gaan die afwijken van wat we al jaren doen, wellicht als tijdelijke oplossing voor het huidige tekort aan goedkope woningen. Onze steun hebt u. En via een motie doen wij hier nog een suggestie voor.
Vraag aan het College: Wat is de stand van zaken van het bouwplan Groenewoud/VLEK?
Al met al vinden wij dat dit College weinig progressie heeft geboekt in het realiseren van sociale huur en koopwoningen. Het College heeft te veel tijd gestoken in grote projecten zoals Zuidsingel fase 8 waarin de strijd met de provincie werd aangegaan en waarvan men al veel eerder had kunnen zien dat dit een kansloos verhaal was.
4. Het sociaal domein
Voorzitter, na een roerige invoeringsperiode vanaf 2015 begint het sociaal domein zich nu uit te kristalliseren. De fractie PvdA Groen Links is tevreden over de wijze waarop het College uitvoering geeft aan de diverse onderdelen van het sociale domein. Goed dat er nu eindelijk zicht is op de exacte uitgaven en dat we weten dat we 7 ton extra nodig hebben in 2022. En goed dat die 7 ton ook meteen in de begroting is opgenomen en er niet op bezuinigd is. We lopen de 3 wetten even langs:
* De Participatiewet voegt de bijstand, de WSW en de Wajong samen. De opheffing van de WSW is, zoals we al hadden voorspeld, een drama geworden. Die wet was er niet voor niets en de gedachte dat deze kwetsbare mensen wel een reguliere baan kunnen vinden was naïef. De WSW moet was ons betreft terugkomen. De Tomingroep is mede hierdoor in financiële problemen gekomen en probeert nu een nieuwe koers in te slaan als werk-leer-bedrijf. Een koers die wij ondersteunen. Verder heeft de boodschappen-casus van dit jaar laten zien hoe streng de Participatiewet is en welk mensbeeld daar achter schuilt. Goed dat dit landelijk wordt opgepakt en hopelijk tot aanpassing van de wet zal leiden. En goed dat onze gemeente veel tijd en geld steekt in de begeleiding van mensen naar werk. *De Wet Maatschappelijke Ondersteuning heeft last van het landelijk ingevoerde abonnementstarief waardoor ook mensen met een hoog inkomen voor een prikkie huishoudelijk hulp kunnen inhuren. Op rekening van de gemeente. Dit tarief moet z.s.m. worden afgeschaft.
* Het meeste maken wij ons zorgen over de Jeugdwet. Hoewel er landelijk het ene na het ander kritische rapport verschijnt over de werking van deze wet is het in onze regio G&V, en in onze gemeente, oorverdovend stil. We gaan gewoon door met wat we al jaren doen. Maar waarom stijgt die vraag naar jeugdzorg zo enorm ? Moeten we wel steeds aanbesteden? We hebben als fractie al diverse jaren om een evaluatie gevraagd maar dat is niet gehonoreerd. Maar de noodzaak blijft overeind. Veel deskundigen maken zich zorgen over het stelsel van de jeugdzorg. Met name de specialistische zorg, zoals de jeugd ggz, is ernstig in de knel gekomen. Volgens sommige deskundigen is de decentralisatie van de jeugdzorg mislukt.
Vraag aan de wethouder: kunnen we een evaluatie van de uitvoering van de Jeugdwet in de regio en onze gemeente tegemoet zien?
We zijn, tenslotte, trots op het minimabeleid van onze gemeente en op het beleid t.a.v. bijzondere bijstand. En wij zijn eveneens trots op onze verenigingen en op de vele vrijwilligers die dagelijks bezig zijn met mooie en nuttige dingen.
- Duurzaamheid
Voorzitter, iedereen in Nederland en Wijdemeren heeft recht op zijn eigen mening over het klimaat in deze wereld. Ook de klimaat-ontkenners en klimaatsceptici die van mening zijn dat het allemaal wel mee valt en dat al die milieumaatregelen niet nodig zijn. Wij hebben als fractie PvdA/Groen Links geen glazen bol nodig om te zien dat, als gevolg van de opwarming van de aarde, de zomers heter en droger worden, de winters minder koud, de regenbuien steeds heftiger worden en dat het aantal overstromingen derhalve toeneemt. Zie de beelden uit Limburg uit juli van dit jaar. De biodiversiteit , waaronder het aantal insecten neemt schrikbarend af. Wij maken ons grote zorgen En wij niet alleen. De Klimaatmars van 6 november 2021 trok duizenden ongeruste demonstranten, in Nederland en daarbuiten. Er is veel geld nodig om maatregelen te nemen die nu al nodig zijn, met name vanwege de energietransitie en de klimaat-adaptie. Het kwartje is, met wat druk vanwege de rechterlijke Urgenda-uitspraak, nu ook gevallen bij de Rijksoverheid, die 6 miljard euro extra uittrekt voor duurzaamheid.
Er is een Wijdemeerse duurzaamheidsagenda, met mooie ambities. Maar onvoldoende ambtelijke capaciteit om het huidige beleid te evalueren en nieuw duurzaamheidsbeleid te formuleren. En al helemaal geen financiële middelen om die plannen waar te maken. Dit beeld zien we ook in de begroting 2022 terug. Geen extra investeringen op dit terrein. Wij voelen een enorme onmacht bij het gebrek aan budget voor duurzaamheid terwijl er zo veel geld nodig is om onze aardbol leefbaar te houden.
6. Financiën
Voorzitter, wat een krakkemikkige begroting 2022 is dit. We worden ‘gered’ door de septembercirculaire , nu weten we ook waarom het College deze alsnog wilde verwerken. Wederom 1 miljoen extra voor de versterking van de organisatie, een lijstje met ombuigingen/bezuinigingen van 8 ton met een hoog kaasschaaf-gehalte (het College durft geen keuzes te maken), en als klap op de vuurpijl wordt de boel sluitend gemaakt met ruim 8 ton aan extra baten uit toeristen en forenzenbelasting. De commotie die dit laatste heeft veroorzaakt was groot, en terecht. Als raad hebben we alternatieve voorstellen ontwikkeld om die stijging ongedaan te maken. En de algemene reserve van Wijdemeren is zoals wij allen weten al jaren gevaarlijk laag. Krakkemikkig is deze begroting ook voor wat we willen gaan presteren. Kengetallen en prestatie-indicatoren zijn nauwelijks te vinden, zoals ook onze Rekenkamercommissie terecht heeft geconstateerd. Waar sturen wij eigenlijk op als Raad?
Het College presenteert dit als een stabiele begroting met een meerjarig positief resultaat. Je moet maar durven. De financiële positie van Wijdemeren blijft onverkort kwetsbaar. Daar verandert deze begroting niets aan. Integendeel. Wij hopen dat de Provincie, als toezichthouder, hier ook kritisch naar durft te kijken.
7. De toekomst
Voorzitter, een gemeente moet haar inwoners een goede en betaalbare dienstverlening kunnen bieden.
Helaas is dat in de gemeente Wijdemeren niet het geval. Onze lokale lasten behoren tot de hoogste van Nederland. De werkvoorraden op sommige afdelingen zijn hoog, en we ontvangen regelmatig klachten over de dienstverlening aan onze inwoners. We houden de gemeente draaiend met heel veel , en hele kostbare, externe inhuur. En uit een recent rapport van Necker van Naem blijkt dat onze basis nog steeds niet op orde is en dat we flink moeten investeren in onze ambtelijke organisatie.
Dit is geen recente constatering, maar een constatering die in 2014 door Deloitte werd gedaan en daarna in diverse rapporten is herbevestigd. We zijn ondertussen 7 jaar verder. Wij doen hiermee onze inwoners te kort. Die verdienen beter.
En zolang de meerderheid van de Raad vindt dat de gemeente Wijdemeren zelfstandig kan blijven houden we dit in stand. U kent onze mening: investeer in Wijdemeren en draag die zo snel mogelijk over aan een grotere gemeente zodat onze kwetsbaarheid vermindert, onze dienstverlening beter en goedkoper wordt en onze inwoners ontvangen waar ze recht op hebben.
Voorzitter, van dit College en deze Raad hoeven we op dit terrein niets te verwachten. Vandaar dat wij onze fracties in de Provinciale Staten van Noord Holland gevraagd hebben het onderwerp ‘bestuurskracht’ weer op de provinciale agenda te zetten.
Vraag aan het College: gelooft u zelf nog in de doelstelling van 1 gemeente in de regio G&V in het jaar 2028 en, zo ja, hoe gaat u dat doen?
Mevrouw de voorzitter, ik ga afsluiten.
De begroting is een belangrijk moment om de 2 kernbegrippen van onze partijen, te weten ‘sociaal’ en ‘duurzaam’ , onder de aandacht te blijven brengen.
Wij willen een samenleving met aandacht voor elkaar en voor onze planeet. Geen samenleving waar het grote geld onze jachthavens en caravanparken opkoopt, er dure woningen bouwt en de huidige gebruikers en bewoners er dienen te vertrekken. Wel een samenleving met kansen voor iedereen, ongeacht je afkomst. Met voldoende betaalbare woningen. Een vrolijke, optimistische, samenleving
Tenslotte willen vanaf deze plaats al onze ambtenaren heel hartelijk bedanken voor hun enorme inzet voor onze gemeente Wijdemeren. Het was geen gemakkelijke periode, zeker niet in corona-tijd. Onze dank is groot.
Wij danken u voor uw aandacht.
Stan Poels en Ram Lachman, Fractie PvdA/ Groen Links, gemeente Wijdemeren,
november 2021